Öğrenme Güçlüğü: CAS Testi ve PREP Müdahale Programı

22.09.2025

Öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların akademik sorunları yalnızca okuma, yazma ya da matematikteki eksikliklerle sınırlı değildir; aynı zamanda dikkat, planlama ve işlemleme süreçlerindeki farklılıklardan da kaynaklanır. Bu nedenle, tanı ve destek sürecinde klasik testlerin yanı sıra bilişsel süreçleri ölçen değerlendirmeler ve bu süreçleri geliştirmeye odaklanan müdahale programları önem taşır.

Bu noktada iki temel araç öne çıkar: CAS (Cognitive Assessment System) ve PREP (PASS Reading Enhancement Program).

CAS Nedir?

CAS (Bilişsel Değerlendirme Sistemi), Das, Naglieri ve Kirby tarafından geliştirilen; çocukların bilişsel işlevlerini PASS teorisi (Planning, Attention, Simultaneous, Successive) üzerinden değerlendiren bir testtir.

  • Planlama (Planning): Problem çözme, strateji geliştirme

  • Dikkat (Attention): Odaklanma ve dikkat sürdürme

  • Eşzamanlı İşleme (Simultaneous Processing): Görsel-uzamsal ilişkileri kavrama

  • Ardışık İşleme (Successive Processing): Harf, ses veya olayları sıralı olarak işleme

Bu alanlarda elde edilen profil, çocuğun hangi bilişsel süreçlerde güçlü, hangi alanlarda zorlandığını ortaya koyar. Böylece öğrenme güçlüğünün altında yatan bilişsel mekanizmalar netleşir.

PREP Nedir?

PREP (PASS Reading Enhancement Program), CAS'ın ölçtüğü bilişsel alanları temel alan bir müdahale programıdır. Özellikle disleksi gibi okuma güçlüklerinde kullanılan, bilimsel dayanaklı bir yaklaşımdır.

Amaç, çocuğun sadece okuma hızını değil, okuma sırasında kullandığı bilişsel stratejileri geliştirmektir.

 Bilişsel süreç odaklıdır. Okuma hatalarını düzeltmekten çok, okuma sırasında gerekli bilişsel becerileri güçlendirir.

İki aşamalıdır:

  • Strateji Geliştirme Görevleri: Çocuğun planlama, dikkat ve işlemleme becerilerini harekete geçirir.

  • Transfer Görevleri: Öğrenilen stratejilerin okuma materyallerine uygulanmasını sağlar.

Kişiselleştirilmiştir. Her çocuğun CAS profilinde ortaya çıkan güçlü ve zayıf yönlere göre uyarlanır.

 CAS ve PREP Süreci Nasıl İşler?

Değerlendirme (CAS): Çocuğun planlama, dikkat, eşzamanlı ve ardışık işlemleme alanlarındaki performansı ölçülür.

  • Örneğin, "Ardışık İşleme" düşükse, çocuk sesleri birleştirmekte ve kelimeleri akıcı okumakta zorlanabilir.

Müdahale (PREP): Zayıf bulunan bilişsel alanları geliştirmeye yönelik egzersizler uygulanır.

  • Örnek: Dikkat alanında zorlanan çocuklarla, harf ya da sözcükleri ayırt etmeye yönelik odaklanma çalışmaları yapılır.

  • Örnek: Planlama becerisi düşükse, çocuk önce strateji belirleme oyunlarıyla desteklenir, sonra bu beceri okuma görevlerine aktarılır.

CAS, çocuğun "neden" zorlandığını gösterirken, PREP bu zorlukların üstesinden gelmesi için bilişsel köprü kurar.

Araştırmalar, PREP uygulanan çocukların yalnızca okuma becerilerinde değil, aynı zamanda dikkat, hafıza ve problem çözme gibi alanlarda da gelişim gösterdiğini ortaya koymaktadır.

 Öğrenme güçlüğü tanısı alan çocuklar için yalnızca akademik becerilerin ölçülmesi yeterli değildir. CAS, çocuğun bilişsel altyapısını ayrıntılı bir şekilde değerlendirirken; PREP, bu süreçleri güçlendiren bilimsel bir müdahale sunar.

Böylece çocuk sadece "daha iyi okuyan" değil, aynı zamanda "daha iyi öğrenen" bir birey haline gelir.

 



Share